Khi tham gia đào tiền thuật toán (tiền điện tử) bạn sẽ gặp những thuật ngữ như Proof of Work và Proof of Stake. Vậy Proof of Work và Proof of Stake là gì? Hai khái niệm này ảnh hưởng đến phần thưởng bạn nhân được khi đào coin, khai thác coin cơ bản như thế nào? Khai thác theo năng lực & Khai thác theo cổ phần Bằng chứng công việc phụ thuộc vào việc sử dụng năng lượng. Theo một nhà điều hành nhà máy khai thác bitcoin, lượng năng lượng tiêu thụ cho mỗi bitcoin trong năm 2014 là 240kWh (tương đương 16 gallon xăng). Hơn nữa, chi phí năng lượng này hầu như không được thanh toán bằng tiền mã hóa, gây áp lực khiến giá giảm liên tục. Tiền tệ sử dụng bằng chứng cổ phần có thể tiết kiệm chi phí hiệu quả hơn gấp ngàn lần. Những phương thức khai thác coin trên phụ thuộc vào PoW và PoS Khái niệm cơ bản Khai thác theo năng lực PoW (Proof of work) Bitcoin nói riêng và hệ thống mạng blockchain nói chung đã xây dựng trên cơ chế hữu hiệu để khuyến kích các cá thể tham gia vào quá trình xác thực giao dịch. Trong quá trình xác thực các giao dịch chuyển tiền điện tử qua lại giữa các địa chỉ thì các cá thể tham gia này cũng nhận được những phần thù lao cho công sức của mình (trong thuật ngữ tiền điện tử nó được gọi là reward). Điều đặc biệt hữu hiệu của hệ thống đó là khi máy đào càng có năng lực tốt (giải mã được càng nhiều giao dịch) thì phần thù lao càng nhiều. Nhờ đó các cá thể tham gia luôn cố gắng nâng cấp tạo ra những máy đào hiệu quả hơn tốt hơn. Thù lao đó có thể là phí giao dịch hay là cả những đồng tiền điện tử mới được khai thác tạo ra. Đây là 1 cơ chế tuyệt vời của blockchain khi đó với sự phát triển của mình thì hệ thống sẽ kích thích các cá thể cải tiến năng lực để giải mã được nhiều hơn và xác thực được các giao dịch nhanh hơn. Tuy vậy, theo thời gian cơ chế này cũng bộc lộ những yếu điểm mà điển hình là cuộc chạy đua nâng cấp cấu hình các máy đào tham gia vào hệ thống bitcoin là một ví dụ. Nó dẫn đến chi phí xậy dựng phần cứng quá cao các cá thể tham gia vào khá nhanh lỗi thời và không còn hiệu quả trong thời gian ngắn. Tất cả các thợ đào đều phải cạnh tranh để là người đầu tiên tìm ra giải pháp cho vấn đề toán học cho các khối đã ứng cử. Đây chính là vấn đề không thể giải quyết theo cách nào khác hơn là thông qua sức mạnh của máy tính dùng để đào coin. Vì vậy việc này đòi hỏi sự nỗ lực cùng đầu tư lớn để có thể cạnh tranh khi đào tiền thuật toán. Khi một người thợ đào cuối cùng tìm ra được giải pháp đúng đắn, anh ta sẽ thông báo cho toàn bộ mạng cùng một lúc và nhận được giải thưởng là đồng tiền thuật toán đang đào. Đồng tiền thuật toán này sẽ được cung cấp bởi giao thức (protocol). Từ quan điểm kỹ thuật, quá trình khai thác là một phép toán đảo ngược. Nó được xác định bởi một số (nonce). Do đó thuật toán băm mật mã của dữ liệu khối cho kết quả theo một ngưỡng nhất định. Ngưỡng này – hay còn được gọi là mức khó khăn, là thứ để xác định bản chất cạnh tranh của việc khai thác coin. Khi thuật toán băm mật mã được thêm vào mạng thì thông số này tăng lên tương đương với việc tăng số lượng trung bình các phép tính cần thiết để tạo một khối mới. Khai thác theo cổ phần PoS (Proof of stake) Một phương thức khai thác mới được ra đời nhằm phát huy những ưu điểm của phương pháp trước đó là khai thác theo cổ phần (Proof of stake) Theo đó thì giải thuật để xác thực giao dịch và tạo ra coin mới không chỉ còn chú trọng vào năng lực của các cá thể mà còn căn cứ vào số tiền (coin) hay nôm na gọi là cổ phần mà các cá thể này nắm giữ. Như vậy, với phương pháp tiếp cận mới này thì các cá thể không nhất thiết còn phải chạy đua cho việc nâng cấp phần cứng làm tăng năng lực xử lý giao dịch nữa mà thay vào đó, số tiền này họ có thể phân bổ cho việc mua chính đồng tiền mà họ đang khai thác. Không giống như PoW – thợ đào được nhận phần thưởng khi giải những thuật toán với mục đích là xác nhận giao dịch và tạo ra những khối mới. Với PoS, người tạo ra khối mới được lựa chọn theo một cách xác định phụ thuộc và sự giàu có của người đó hay chính xác là bởi Stake – cổ phần. Tất cả các đồng tiền đã được tạo ra từ trước và số lượng của chúng không bao giờ thay đổi. Điều này có nghĩa là trong hệ thống PoS không có phần thưởng khối. Vì vậy, các thợ đào coin sẽ phải trả lệ phí giao dịch. Đây là lý do tại sao những người khai thác hệ thống PoS này được gọi là “Thợ rèn” – Forgers chứ không phải là Thợ đào – Miners. Tổng kết Một hình ảnh rất gần gũi để so sánh đó là: Trong 1 công ty bạn thể lao động miệt mài để có lương, hoặc bạn có thể vừa lao động vừa mua cổ phần của công ty bạn nhằm tạo thu nhập cho chính mình. Bạn lao động là hình ảnh của Proof of work, trong khi đó bạn mua cổ phần là hình ảnh của Proof of stake. Tóm lại, tiền thuật toán trên thế giới đang chuyển giao thức đào coin từ PoW đến PoS bởi tính thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng và chi phí rẻ của nó. Hiện nay có rất nhiều đồng tiền thuật toán khác đã được tạo ra bởi hệ thống này như Peercoin, Nxt, BlackCoin, NuShares/NuBits hay Landcoin… Tổng quan cơ chế khai thác PoS của Cardano Xem thêm: Cardano (ADA) là gì Cardano xây dựng cơ chế riêng và gọi nó là Ouroboros. Theo đó với cơ chế này sẽ giúp Cardano loại bỏ những chi phí về cấu hình phần cứng, chi phí về điện năng tiêu thụ những thứ mà theo Cardano đang là những rào cản lớn khiến cho các đồng tiền điện tử thế hệ trước gặp khó khăn khi muốn bành trướng rộng rãi. Cardano tự hào công bố nhóm phát triển Ouroboros là một nhóm các nhà khoa học IOHK và giáo sư Aggelos Kiayias. Cơ chế vận hành của phương thức khai thác theo cổ phần PoS của Cardano